تاریخ سیستان
عنوان کتاب تنهابه اعتبارذکرآن دریک روزنامه
حاصل شده وگرنه مولف آن معلوم نیست.ملک الشعرای بهار
آن راازروی یک نسخه‌ی قدیمی تصحیح وتحشیه نویسی
ومنتشرکرده.این کتاب یکی ازنمونه های
معتبرنثرقدیم فارسی است
...وحدیث رستم برآن جمله است که بوالقسم!فردوسی شاهنامه به شعرکرد وبرنام سلطان محمودکردوچندین روزهمی برخواند.محمودگفت همه شاهنامه خودنیست مگرحدیث رستم واندرسپاه من هزارمردچون رستم هست.بوالقسم!گفت زندگی خداونددرازباد.ندانم اندرسپاه اوچندمردچون رستم باشدامااین دانم که خدای تعالی خویشتن راهیچ بنده چون رستم دیگرنیافرید.این بگفت وزمین بوسه کردوبرفت.ملک محمودوزیرراگفت این مردک مرابتعریض دروغ زن خواند.وزیرش گفت ببایدکشت.هرچندطلب کردندنیافتند.چونبگفت ورنچ خویش ضایع کردوبرفت.هیچ عطانایافته تابه غربت
فرمان یافت...
سفرنامه ناصرالدین شاه(۵)
به هرروی ناصرالدینشاه ازاسلامبول دخترچرکسی راخریده
وداردازتصوردخترخودش رابیان میکند.این بخش از
سفرنامه برایم بسیارجالب بود
چون شاه به شکل عجیبی
داردشکل وشمایل
خودواجدادش
راازذهن
دختر
بیان میکند.
شاه دروصف نخستین دیدارش ازدخترچرکس مینویسد:
...این دخترچرکس را که امروزدیدم مراکه دیدتبسمی کردوازهم شکفت.ازاین تبسم او من اینطوراستباط کردم که وقتی به این دختر گفته اندتورابرای پادشاه ایران میبرند.تصورات عجیب وغریب پیش خودکرده.گفته است پادشاه ایران چه جورآدمیست شاخ داردوهیاتی درتصورخودش ساخته است.آدمی باریش بسیارپهن دراز که شاخ شاخ هریک ازهفت شاخه به زمین میکشد.سبیل کلفت بلندکه از پشت سرگره زده است.بااین همه بسیارلاغرزردرنگ چشمها
وربلقیده وزردرنگ.برق دار.دهن گشاده.دندانهای ریخته.دودندان ازجلو مثل دندان گراز بیرون آمده وعفونت زیاداز دهن اوبیرون می آید.کلاه بلندبوغی درسرداردوخیلی متغیروکج خلق که هرکس راببیند.اقلاپنج سیلی به اوبزند.اقل اثراین سیلیها این است که ده قطره خون ازدولوله ی بینی بریزد...
سفرنامه ناصر الدین شاه(۴)
خلق صحنه ای سورئالیستی درپایان سفردوم
بوسیله ی ناصرالدین شاه
...ازاول شب دورافق برهم خوردگی پیداکرد.بادمی آمد
وابرهای سیاه پیداشده بودکه بیم طوفان وبه هم خوردگی هوا می بود
هرقدرغلطیدم خوابم نبرد...